27.11.2014 tarihli ve 29188 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanması ile yürürlüğe giren Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliğinde (“Yönetmelik”) 23.08.2022 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile tüketicinin cayma hakkına; satıcı, sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcıların yükümlülüklerine ilişkin birtakım düzenlemeler ve değişiklikler yapılmıştır.

Bu yazımızda Yönetmelik’te yapılan bu önemli değişiklikleri mercek altına aldık.

  1. “Aracı Hizmet Sağlayıcısı” ve “Platform” Terimleri Yasal Bir Tanıma Kavuşmuştur.

Yönetmelik’te yapılan değişiklik ile;

  1. Oluşturduğu sistem ile uzaktan iletişim araçlarını kullanmak veya kullandırmak suretiyle satıcı veya sağlayıcı adına mesafeli sözleşme kurulmasına aracılık eden gerçek veya tüzel kişiyi ifade etmek üzere “Aracı hizmet sağlayıcı”,
  2. Kamu hizmetlerinin tek noktadan sunulduğu ortak kamu elektronik platformu hariç olmak üzere, aracı hizmet sağlayıcının mesafeli sözleşme kurulmasına aracılık etmek üzere oluşturduğu sistemi ifade etmek üzere ise “Platform”,

olmak üzere yeni kavramlar getirilmiştir.

  1. Tüketiciden, İade Ettiği Malın Kargo Bedeli Talep Edilebilir.

Yönetmelik’te değişiklik yapılmadan önce malın ön bilgilendirme metninde belirtilen taşıyıcı ile iade edilmesi halinde iadeye ilişkin masraflardan tüketici sorumlu değildi. Değişiklik sonrasında ön bilgilendirme metninde iade masrafının tüketiciye ait olduğuna; iade masrafı ile satıcının öngördüğü taşıyıcıya yer verilmesi kaydıyla teslim masraflarını geçmemek üzere iade masraflarından tüketici sorumlu tutulabilecektir. Ancak malın ayıplı olması halinde tüketici, iade masraflarından sorumlu tutulamayacaktır.

Satıcının iade için öngördüğü taşıyıcıya ilişkin bilgi ile bu taşıyıcıyla malın iadesi halinde teslim masrafını geçmemek üzere belirlenen iade masraf tutarına ve hangi tarafça karşılanacağına, öngörülenin dışında bir taşıyıcı ile malın iadesi halinde iade masrafını tüketicinin karşılayacağına ilişkin bilgilere ön bilgilendirmede yer verilmemesi durumunda ise iade masraflarından satıcı veya sağlayıcı sorumlu olacaktır.

  1. Ön Bilgilendirmede Adı Geçen Kargo Firmasının Şubesi Yoksa, Tüketiciden Kargo Ücreti Talep Edilemez.

İade için ön bilgilendirmede belirtilen kargo firmasının, tüketicinin bulunduğu yerde şubesinin olmaması durumunda satıcı, ilave hiçbir masraf talep etmeksizin iade edilmek istenen malın tüketiciden alınmasını sağlamakla yükümlüdür. Yapılan değişiklikle aracı hizmet sağlayıcı da, platform üzerinden kurulan mesafeli sözleşmelerde bu bilgilere ön bilgilendirmede yer verilmemesi ya da belirtilen kargo firmasının tüketicinin bulunduğu yerde şubesinin olmamasının aracı hizmet sağlayıcıdan kaynaklanması halinde masraf ve yükümlülüklerden sorumlu kılınmıştır.

  1. Tüketicinin Özel Siparişleri 30 Günden Uzun Bir Sürede Teslim Edilebilir.

Değişiklik öncesinde tüketicinin her türlü mal siparişi, siparişin satıcı veya sağlayıcıya ulaşmasından itibaren azami 30 gün içinde teslim edilmesi zorunluluğu bulunmaktaydı. Bu kurala bir istisna getirilmiş ve satıcı ve sağlayıcılara tüketicinin isteği veya kişisel ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanacak mallar için 30 günden daha uzun bir süre zarfında teslim etme imkanı tanınmıştır.

  1. Malın veya Hizmetin Sunulması İmkansızsa 3 Gün İçinde Bildirim Yapılacak ve 14 Gün İçinde Ücret İadesi Gerçekleştirilecektir.

Sipariş konusu mal ya da hizmet ediminin yerine getirilmesinin imkansızlaştığı hallerde aracı hizmet sağlayıcının satıcı veya sağlayıcı adına bedel tahsil etmesi halinde, aracı hizmet sağlayıcısının bu durumu öğrendiği tarihten itibaren 3 gün içinde tüketiciye yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile bildirmesi ve tahsil edilen tüm ödemeleri bildirim tarihinden itibaren en geç 14 gün içinde iade etmesi zorunlu olacaktır.

  1. Cayma Hakkını Kullanan Tüketicinin Malı İade Etme Süresi, 14 Güne Çıkartılmıştır.

Tüketicinin cayma hakkını kullanması halinde iadeye konu malı, satıcı veya sağlayıcı ya da yetkilendirmiş olduğu kişiye 10 günlük süre içerisinde geri göndermek zorundaydı. Yapılan değişiklikle bu süre 14 güne çıkarılmıştır.

  1. Cayma Hakkına Konu Malın Bedeli 14 İçinde Tüketiciye İade Edilmelidir.

Malın tesliminden önce cayma hakkının kullanılması durumunda satıcı ile platform üzerinden kurulan ve bedelin tahsiline aracılık edilen mesafeli sözleşmelerde aracı hizmet sağlayıcı, cayma hakkının kullanıldığına ilişkin bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren 14 gün içinde, varsa malın tüketiciye teslim masrafları da dahil olmak üzere tahsil edilen tüm ödemeleri iade etmekle yükümlü olacaktır.

Ayrıca, aracı hizmet sağlayıcı platform üzerinden kurulan ve bedelin tahsiline aracılık ettiği mesafeli sözleşmelerde, cayma durumunda ödemelerin tüketiciye iade edilmesinden bedelin satıcıya aktarıldığı durum hariç olmak üzere satıcı ile birlikte sorumlu tutulmuştur.

  1. Ücret İadesine Dair İşleyecek 14 Günlük Süre Nasıl Hesaplanır?

Yönetmelik’te yapılan değişiklikten önce tüketicinin cayma hakkını kullanması halinde ödemelerin, cayma hakkının kullanıldığına ilişkin bildirimin satıcı veya sağlayıcıya ulaştığı tarihten itibaren 14 günlük süre içerisinde iade edilmesi zorunluydu. Yapılan değişiklik ile birlikte bu 14 günlük süre malın tüketiciye teslim edildiği hallerde tüketicinin malı, iade için öngörülenin haricinde bir taşıyıcı ile iade etmesi durumunda satıcıya ulaştığı tarihten; ön bilgilendirmede belirtilen taşıyıcı ile iade edilmesi durumunda ise taşıyıcıya teslim edildiği tarihten itibaren başlayacaktır.

  1. Ücret İadesi Tek Seferde Gerçekleşmelidir.

Tüketicinin cayma hakkını kullanması halinde satıcı veya sağlayıcı ve şartların gerçekleşmesi halinde aracı hizmet sağlayıcı tüm geri ödemeleri, tüketicinin satın alırken kullandığı ödeme aracına uygun bir şekilde tek seferde yapmak zorundadır. Ödemenin kredi kartı ile yapılmış olması durumunda, Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu kapsamındaki kart çıkaran kuruluşların; satıcı, sağlayıcı veya aracı hizmet sağlayıcı tarafından aktarılan tutarı, kendilerine ulaşmasını takiben kart hamilinin kullanılabilir limitine ilave etmekle yükümlü olacaktır.

  1. Cayma Hakkının Kullanılamayacağı Ürün Listesi Genişletilmiştir.

Yönetmelik’te yapılan önemli bir değişiklik ise tüketicinin cayma hakkını kullanmasına birtakım sınırlamalar daha getirilmesidir. Tüketici;

– Tüketiciye teslimi yapılmış olan cep telefonu, akıllı saat, tablet ve bilgisayarlara ilişkin sözleşmeler,

– 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre tescili zorunlu olan taşınırlar ile kayıt veya tescil zorunluluğu bulunan insansız hava araçlarına ilişkin sözleşmeler,

– Canlı müzayede şeklinde açık artırma yoluyla akdedilen sözleşmeler,

– Tanıtma ve kullanma kılavuzunda satıcı veya yetkili servis tarafından kurulum veya montajının yapılacağı belirtilen mallardan kurulum ya da montajı yapılanlara ilişkin sözleşmeler,

kapsamında da cayma hakkını artık kullanamayacaktır.

  1. Ön Bilgilendirme Yükümlülüğünün Yerine Getirilmesinde Aracı Hizmet Sağlayıcılarına da Görev Düşmekte; Satıcı ve Sağlayıcı ile Birlikte Sorumlulukları Gündeme Gelmektedir.

11.1. Tüketiciye ön bilgilendirme yapılmasında aracı hizmet sağlayıcılara da yükümlülük getirilmiştir. Böylece aracı hizmet sağlayıcılar da dahil olmak üzere satıcı ve sağlayıcılar tarafından aşağıdaki hususlarda tüketicinin bilgilendirilmesi zorunlu kılınmıştır:

– Ad veya unvan, MERSİS numarası veya vergi kimlik numarası,

– Tüketicinin hızlı bir şekilde irtibat kurması için açık adres, telefon numarası ve benzeri iletişim bilgileri,

– Tüketicinin şikayetlerini iletebilmesi için açık adres, telefon numarası ve benzeri iletişim bilgilerinden farklı bir iletişim bilgisi var ise bunlara ilişkin bilgi,

– Ödeme, ticari reklam ve tanıtımlarında taahhüt edilen süre ile uyumlu teslim veya ifa süresi, teslimat ve ifaya ilişkin diğer bilgiler ile varsa bunlara ilişkin taahhütler şikayetlere ilişkin çözüm yöntemleri,

– Cayma hakkının olduğu durumlarda, bu hakkın kullanılma şartları, süresi, usulü, satıcının iade için öngördüğü taşıyıcıya ilişkin bilgi ile malın bu taşıyıcıyla iadesi halinde teslim masrafını geçmemek üzere iade masraf tutarına ve hangi tarafça karşılanacağına, öngörülenin dışında bir taşıyıcıyla iadesi halinde ise iade masrafını tüketicinin karşılayacağına ilişkin bilgiler.

11.2 Ön bilgilendirme yükümlüğünün yerine getirildiğine ilişkin ispat yükü, aracı hizmet sağlayıcılara da ait olacak; mesafeli sözleşmenin platform üzerinden kurulması halinde aracı hizmet sağlayıcı, ön bilgilendirmenin yapılmasından satıcı veya sağlayıcı ile birlikte müteselsilen sorumlu olacaktır.

11.3. Bunun yanı sıra veri girişinin aracı hizmet sağlayıcı tarafından yapıldığı durumlarda ise ön bilgilendirmede yer alması gereken zorunlu hususlardaki eksikliklerden ve verilerin doğruluğundan aracı hizmet sağlayıcı sorumlu olacaktır.

11.4. Satıcı veya sağlayıcı ile birlikte aracı hizmet sağlayıcı da, tüketici siparişi onaylamadan hemen önce, verilen siparişin ödeme yükümlülüğü anlamına geldiği hususunda tüketiciyi açık ve anlaşılır bir şekilde bilgilendirmek zorunda olacaktır.

11.5. Tüketicinin, mesafeli sözleşme kurulması amacıyla satıcı veya sağlayıcı ile aracı hizmet sağlayıcı tarafından telefonla aranması durumunda her görüşmenin başında satıcı veya sağlayıcı ile aracı hizmet sağlayıcı da kimliğini, eğer bir başkası adına veya hesabına arıyorsa bu kişinin kimliğini ve görüşmenin ticari amacını açıklamak zorunda olacaktır.

  1. Ön Bilgilendirme Yazılı ve Kalıcı Veri Saklayıcısı Yöntemiyle Gerçekleşebilir. Seçilen Yönteme Dair Aracı Hizmet Sağlayıcısının Da Sorumluluğu Bulunmaktadır.

12.1. Mesafeli sözleşmenin sesli iletişim yoluyla veya siparişe ilişkin bilgilerin sınırlı alanda ya da zamanda sunulduğu bir ortam yoluyla kurulması halinde satıcı veya sağlayıcı, tüketiciyi sipariş vermeden hemen önce açık ve anlaşılabilir bir şekilde söz konusu ortamda bilgilendirmek ve ön bilgilendirmede olması gereken zorunlu hususların tamamını en geç mal teslimine veya hizmet ifasına kadar yazılı olarak göndermek zorundaydı. Yapılan değişiklikle ön bilgilendirme yalnızca yazılı değil, kalıcı veri saklayıcısı (Tüketicinin gönderdiği veya kendisine gönderilen bilgiyi, bu bilginin amacına uygun olarak makul bir süre incelemesine elverecek şekilde kaydedilmesini ve değiştirilmeden kopyalanmasını sağlayan ve bu bilgiye aynen ulaşılmasına imkan veren kısa mesaj, elektronik posta, internet, disk, CD, DVD, hafıza kartı ve benzeri her türlü araç veya ortam) ile de yapılabilecektir.

12.2 Ön bilgilendirme yükümlülüğünde olduğu gibi mesafeli sözleşmenin platform üzerinden kurulması halinde ön bilgilendirme yöntemine ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmemesinden satıcı veya sağlayıcı ile birlikte aracı hizmet sağlayıcı da müteselsilen sorumlu olacaktır.

12.3. Veri girişinin satıcı veya sağlayıcı tarafından yapıldığı durumlar hariç olmak üzere, ödeme yönteminde uyulması zorunlu hususlardaki eksikliklerden ise aracı hizmet sağlayıcı sorumlu olacaktır.

12.4. Satıcı veya sağlayıcı ile birlikte aracı hizmet sağlayıcı da tüketicinin Yönetmelik’te belirtilen yöntemlerle ön bilgileri edindiğini kullanılan uzaktan iletişim aracına uygun olarak teyit etmesini sağlamak zorunda olacaktır.

  1. Aracı Hizmet Sağlayıcılara Tüketicilerin Tüketici Mevzuatından Kaynaklanan Haklarını Kolaylıkla Kullanılabilecekleri Bir Sistem Kurma Zorunluluğu Getirilmiştir.

Yönetmelik’e getirilen 12/A maddesi ile birlikte aracı hizmet sağlayıcılar, platform üzerinden kurulan mesafeli sözleşmelerden doğan hak ve yükümlülüklerin kullanım süresi boyunca tüketicilerin;

– cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimleri,

– sözleşmenin feshine dair bildirimleri,

– bedel iadesi talepleri,

– satıcı veya sağlayıcı ile yaptıkları işlemlere ilişkin kayıtların talepleri,

– teslimat veya ifaya ilişkin talep ve şikayetleri,

hususlarına ilişkin talep ve bildirimlerini iletebilmelerine ve takip edebilmelerine elverişli sistemi kurmak ve kesintisiz olarak açık tutmak ve tüketicilerin talep ve bildirimlerini satıcı ve sağlayıcıya derhal iletmek zorunda olacaktır. Bu sistemdeki kayıtlar, 3 yıl boyunca saklanacaktır.

  1. Aracı Hizmet Sağlayıcısı, Satıcı veya Sağlayıcının Onayı Olmadan Kampanya, Promosyon, İndirim Düzenlerse Sorumluluğu Doğacaktır.

Aracı hizmet sağlayıcı, satıcı veya sağlayıcının onayı olmaksızın düzenlediği kampanyalı, promosyonlu veya indirimli satışlara ilişkin olarak aracılık ettiği mesafeli sözleşmelerde kampanya ve benzeri taahhütlerin karşılanmamasının neden olduğu sözleşmenin hiç ya da gereği gibi ifa edilmemesi hallerinden sorumlu olacaktır.

  1. Aracı Hizmet Sağlayıcısının, Reklam ve Tanıtımların Gerçeğe Uygunluğundan Sorumluluğu Bulunmaktadır.

Satışa sunulan mal veya hizmete ilişkin platform üzerinden yapılan reklam ve tanıtımlarda taahhüt edilen bilgiler ile ön bilgilendirmede bulunması zorunlu hususların uyumlu olmasından ve ispatından aracı hizmet sağlayıcı sorumlu olacaktır.

  1. Değişikliklerin Yürürlüğe Girmesinde İki Önemli Tarih: 1 Ekim 2022 ve 1 Ocak 2024.

Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği’ne 23.08.2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan değişiklik yönetmeliği ile birçok düzenlemede yenilik getirilmişti. Kredi kartı çıkaran kuruluşlara getirilen yükümlülüğe ilişkin düzenlemeler 01.01.2023 tarihinde, diğer değişiklik ve düzenlemeler ise  01.10.2022 tarihi itibariyle yürürlüğe girecekti.

Ancak 14.09.2022 tarihli Resmi Gazete’de, yeni düzenlemelerin yürürlük tarihinde değişiklik yapılmıştır. Böylece kredi kartı kuruluşlarına getirilen yükümlülüğe ilişkin düzenlemeler; tüketicinin cayma hakkına ilişkin yapılan değişiklik ve düzenlemeler ve cayma hakkının kullanımının sınırlandırıldığı yeni sözleşmelere ilişkin düzenlemeler 01.01.2024 tarihinde yürürlüğe girecek; diğer hükümler ise 01.10.2022 tarihinde yürürlüğe girecektir.