31.03.2020 tarihli Ticaret Bakanlığı’nın (“Bakanlık”) Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne (“TOBB”) ilettiği 31.03.2020 tarihli yazıda, sermaye şirketlerinin 2019 yılı hesap dönemine ilişkin gerçekleştirecekleri genel kurulda, geçmiş yıl kârlarının dağıtıma konu edilmemesi; 2019 yılı net dönem karının en fazla % 25’inin dağıtılması; 2020 yılında yönetim kuruluna kar payı avansı dağıtımı yetkisi verilmemesi yönünde bilgi vermişti.
Bakanlığın TOBB’a iletmiş olduğu yazı; 17.04.2020 tarihli Resmi Gazete’de yer bulmuş ve Türk Ticaret Kanunu’na (“TTK”) geçici 13. maddesi ile hukuki zemine oturtulmuştur.
Bu hususta 17.05.2020 tarihli, 31130 sayılı Resmi Gazete’de düzenlemeye dair 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun Geçici 13. maddesinin Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslara İlişkin Tebliğ (“Tebliğ”) yayımlanmıştır.
Tebliğ’in 4. maddesi uyarınca; 17.04.2020 tarihinden 30.09.2020 tarihinde kadar 2019 yılının net dönem karının yalnızca %25’ine kadarının nakden dağıtılmasına karar verilebilir. Geçmiş yıl karları, serbest dönem yedek akçeleri dağıtıma konu edilemez. Nitekim bu düzenleme TTK geçici 13. maddede de yer almaktadır. Tebliğ, TTK geçici 13. maddeden bir adım daha öteye gitmiş; TTK m. 462 uyarınca iç kaynaklardan yapılacak sermaye artırımının bu sınırlama içerisinde görmemiş ve iç kaynaklardan yapılacak sermaye artırımına izin vermiştir.
Sermaye şirketleri TTK geçici 13. madde yürürlüğe girmeden önce; diğer deyişle 17.04.2020 tarihinden önce kar payı dağıtım kararı aldıysa ve aldıkları karar %25 sınırlamasını aşıyorsa; sınırı aşan kısma ilişkin ödeme 30.09.2020 tarihine kadar ertelenecek ve bu kısma faiz işlemeyecektir. %25 sınırlamasına kadar olan bölüm ise, kararlaştırılan vade tarihinde pay sahiplerine ödenecektir. Nitekim benzer düzenleme serbest yedek akçeler için de getirilmiştir. Şirket, 17.04.2020 tarihinden önce hesap döneminde zarar edilmiş olmasına rağmen serbest yedek akçelerden kar payı dağıtımı kararı almışsa; kar payı dağıtımının ödenmemiş kısmına dair vade tarihi 30.09.2020 tarihi olacak ve ödenmeyen kısma faiz işletilemeyecektir.
Kanımızca Tebliğ’deki en önemli düzenlemele, TTK geçici 13. maddede yer alan kar payı ve kar payı avansı dağıtım sınırlamalarından muaf tutulabilecek sermaye şirketleridir.
• İşsizlik Sigortası Kanunu EK-2 ve geçici 23. maddesi uyarınca COVID-19 sebebiyle kısa çalışma ödeneğinden yararlandırılan ve/veya ücretsiz izne ayrılan çalışanlardan İşsizlik Sigortası Kanunu geçici 24. madde gereği nakdi ücret desteğinden yararlandırılan sermaye şirketleri,
• 120.000,00 TL veya altında kar payı dağıtımı kararı almış sermaye şirketleri (4749 sayılı Kanunu kapsamında kredi kullanan ve borç bakiyesi bulunan şirketler bu hükümden yararlanamaz.)
• Dağıtımına karar verilen kar payının yarısından fazlasının, TTK hükümleri çerçevesinde başka bir sermaye şirketine olan sermaye taahhüt borcunun nakden veya defaten yerine getirilmesinde kullanılacağı kararlaştırılmışsa, TTK geçici 13. maddesindeki kuraldan muaftır.
• Şirketin kredi sözleşmelerinden veya proje finansman sözleşmelerinden kaynaklanan yükümlülüklerinin yerine getirilmesi için 30.09.2020 tarihinde kadar muaccel olacak borçlar için kullanılması şartıyla, dağıtımına karar verilen kar payına ilişkin TTK geçici 13.’deki kural uygulanmaz.
Şirketlerin Tebliğ’in 5. maddesinde yer alan istisna hükümlerinden yararlanması için istisna şartlarını yerine getirip getirmediği Bakanlık tarafından kontrol edilir. Bu doğrultuda istisna hükümlerinden yararlandıklarını düşünen şirketler, genel kurullarında kar payı dağıtım konusunu görüşmeden önce Bakanlık’tan görüş almak zorundadırlar. Ayrıca istisnalarını kanıtlar belgeleri Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü’ne ibraz etmelidirler.
Hatırlatmak isteriz ki; devlet il özel idaresi, belediye, köy, diğer kamu tüzel kişilerinin ile sermayesinin %50’sinden fazlasının kamuya ait fonların, doğrudan veya dolaylı olarak sermayesinin %50’sinden fazlasınan sahip olduğu şirketler bu düzenmelerden muaf tutulmuştur.